rene
norenburg
24 jaar
​1921-1945

Norenburg ,   René Marius Laurens Cornelis Norenburg (Amersfoort, 15 april 1921 – maart of april 1945, Bergen-Belsen). Zoon van L.J. Norenburg, gepensioneerd officier, en C.M. van Seters. René overleed na tal van activiteiten voor de Raad van Verzet, een overkoepelende landelijke verzetsorganisatie, in concentratiekamp Bergen-Belsen (Duitsland).

​IN MEMORIAM

Proloog
In oktober 1944 werd Tilburg bevrijd door de 15e Schotse Divisie, ondersteund door de Nederlandse Prinses Irene Brigade. De hele stad vierde feest. Een jaar later kregen verzetshelden en bevrijders een ereteken in de stad, in de vorm van een gedenksteen of een monument. In de jaren 1950 kwam er een verzetsheldenbuurt, met onder andere de Coba Pulskenslaan in Tilburg-Zuid. Ook werd er een straat vernoemd naar René Norenburg in de wijk Korvel.
 
1. Set-up
René wordt geboren op 15 augustus 1921 in Amersfoort. Hij is het jongste kind uit een katholiek officiersgezin waar eergevoel, trouw en vaderlandsliefde belangrijk zijn. Het gezin Norenburg verhuist naar Tilburg als René vier jaar oud is. René gaat naar de Openbare Lagere School in deze stad en is later leerling van de Rijks Hogere Burger School Willem ii, ook in Tilburg. Hij is meer bezig met zijn liefde voor de sport dan met zijn studie. Op de hbs gaat hij twee keer niet over naar de volgende klas. ”Minder sport, harder werken, anders loopt het mis!” staat onder zijn rapport als waarschuwing.
 
2. Motorisch moment
In 1941 begint René met zijn studie economie aan de hogeschool in Tilburg. Hij wordt lid van het Tilburgs Studenten Corps St. Olof en is binnen deze vereniging actief in allerlei sportclubs. René doet enthousiast aan schermen, hockey (waar hij als keeper menig doel verdedigt), ijshockey, tennis en schaatsen. De verschillende sportevenementen gaan tijdens de oorlog gewoon door, de communicatielijnen tussen de jongens zijn daardoor kort. Tot grote frustratie van de Duitse bezetter worden er geregeld telefoon- en elektriciteitskabels doorgesneden. De 'kabelwacht' wordt geïntroduceerd: een Duits systeem om grip te houden op de bevolking. Inwoners worden aangewezen om de elektriciteits- en telefoonkabels te bewaken, zo ook René.
 
3. Keerpunt
Ruim een half jaar later, in februari 1943, beginnen – als represaille voor de aanslag op een belangrijke NSB'er – de studentrazzia's op de hogescholen en universiteiten in Nederland, zo ook in Tilburg. René vlucht naar het Belgische Verviers, waar hij ruim een maand lang onderduikt. Daarna keert hij terug naar Tilburg, in de hoop dat de rust is weergekeerd. Als René en zijn medestudenten van de Duitse bezetter een loyaliteitsverklaring moeten tekenen, besluit hij te weigeren hoewel hij daardoor geen colleges meer mag volgen. Aan de oproep om zich te melden voor de Arbeitseinsatz, de gedwongen tewerkstelling in Duitsland, geeft René eveneens geen gehoor. Via een van zijn sportvrienden kan hij onderduiken in Haaren, op een boerderij.
 
4. Climax
Het gedwongen nietsdoen en de irritatie over het gemak waarmee veel mensen zich lijken aan te passen aan de bezette situatie, zijn voor René redenen om contact te zoeken met ambtenaren van de gemeente Haaren. Zijn medestudent Marius van den Wildenberg werkt daar. Marius en zijn collega André Vissers maken zich in de oorlogsjaren verdienstelijk door het verstrekken van persoonsbewijzen met onjuiste gegeven aan Haarense jongens die de leeftijd hadden om in Duitsland tewerkgesteld te worden en aan onderduikers en verzetsmensen. Dan komt er een moment dat het tweetal zoveel illegale persoonsbewijzen uitgegeven heeft dat een controle fataal zou zijn. Omdat een dergelijke controle van het bevolkingsregister verwacht wordt, lijkt het Marius en André beter om de administratie, samen met het hele bevolkingsregister van Haaren te laten verdwijnen. René, bijnaam 'Bartje' is actief betrokken bij de overval op het gemeentehuis.
 
5. Resolutie
De onderduikperiode van René in Haaren, nog vóór de overval beraamd wordt, is een spannende tijd. Eind 1943 begint hij met koerierswerk voor de Raad van Verzet: een overkoepelende landelijke verzetsorganisatie waar hij sinds een half jaar lid van is. René krijgt een vals paspoort op naam van 'Bart van der Zanden'. Hij verricht koeriersdiensten en transporteert wapens en munitie voor de Raad. Na de overval op het gemeentehuis van Haaren duikt René onder in de Peel. Hier sluit hij zich aan bij het 1e Vrijkorps Zuid van de Raad van Verzet. Deze groep houdt zich bezig met de voorbereiding van sabotage en aanslagen op transport- en communicatielijnen van de Duitsers. Ruim een maand na de overval in Haaren wordt René echter gearresteerd op het station van 's Hertogenbosch, vanwege verdenking van verzetsactiviteiten.
 
Epiloog
René kwam terecht in de gevangenis in Scheveningen – tijdens de Tweede Wereldoorlog was deze omgedoopt tot 'Oranjehotel' – een Duitse gevangenis waar Nederlanders in het verzet, werden opgesloten voor verhoor en berechtiging. René was aanvankelijk optimistisch, omdat hij wist dat de Duitsers weinig bewijzen tegen hem konden inbrengen. Aan zijn familie schreef hij niet veel later dat ze zich geen zorgen moesten maken als ze plotseling geen post meer van hem zouden ontvangen. Na de ontruiming van Scheveningen kwam René in Vught terecht, waarna hij in Duitsland tewerkgesteld werd als dwangarbeider in kamp Sachsenhausen en Bergen-Belsen. Daar overleed hij aan lichamelijke uitputting in de lente van 1945.
1. Inschrijving Tilburg
2. Lastgeving Kabelwacht
3. Groepsfoto Kabelwacht
4. Brief ouders naar Verviers, over terugkeer naar Tilburg
5. Vaststelling, niet gemeld in Ommen
6A. In Memoriam Fratrum
6B. In Memoriam Fratrum
Bronvermelding

​1. Regionaal Archief Tilburg, G019 1921-1939 Gezinskaarten, archiefnummer 0918, bevolkingsregister Tilburg 1921-1939, inventarisnummer 0019, p. 248
2. tm 5. Privé-archief familie Norenburg
6. In Memoriam Fratrum. Gedenkboekje Tilburgs Studenten Corps St. Olof, p. 12

LIAN SNOEIJEN
21 jaar
bachelor
ORGANISATIE-WETENSCHAPPEN

Beste RENE 

Het leven van een student
Die aan slechte tijden is gewend
Stress om te overleven
En vrijheid moeten opgeven
Blijf ik trouw of pas ik me aan
Wat betekent de weg die ik in ga slaan?

Het leven van een student
Die aan goede tijden is gewend
Stress om te moeten studeren
Zonder zich te realiseren
Dat in deze goede tijd
We kunnen vasthouden aan onze vrijheid

Wat is vrijheid? Is het veiligheid voor jezelf en je familie, het kunnen volgen van onderwijs, maar je over moeten geven aan bezetters? Of toch het uitkomen voor je eigen land en idealen, terwijl dat betekent dat je geen onderwijs meer kan volgen en veiligheid ook niet meer gegarandeerd is? Een keuze die ik me niet voor kan stellen en hoop nooit te hoeven maken. Voor mij is vrijheid geen keuze, maar een vanzelfsprekendheid.

Een normale week voor een Tilburgse student van nu bestaat uit studeren, sporten, optrekken met vrienden en vaak in het weekend het opzoeken van je ouders. Een mooi leven, wat ook vergelijkbaar was met de eerste jaren van jouw studententijd. Maar toch, toen puntje bij paaltje kwam en je een loyaliteitsverklaring voor de Duitse bezetter moest tekenen, was jij zo moedig om dit 'veilige' leventje op te geven en je idealen na te streven. In plaats van je aan te passen aan de bezette situatie deed je er alles aan om de Raad van Verzet te helpen. Ik bewonder je moed enorm, en dan komt de vraag: zou ik hetzelfde kunnen doen?
​
Zou ik mijn familie en vrienden kunnen verlaten om me in te zetten voor een groter goed? Ik denk van niet. Ik vraag me af; was je niet bang dat de bezetters achter je eigen familie aan zouden gaan als ze wisten wat voor rol je in het verzet had? Ik denk dat deze angst me zou weerhouden om op te staan voor mijn idealen. Het feit dat jij hebt doorgezet, maakt je een groot voorbeeld voor de studenten van zowel toen als nu.
De keuze van een student
Die aan slechte tijden was gewend
In plaats van opgeven, het tonen van moed
Zichzelf opgeofferd voor een groter goed
Hopelijk hoeven we niet meer te kiezen
En zullen we de vrijheid nooit verliezen
 
Lian Snoeijen
Wil jij ook een brief schrijven aan René?
Ben jij een student of medewerker van Tilburg University, of een leerling van het Odulphuslyceum in Tilburg?  
Mocht je actief willen bijdragen aan het digitaal monument, kijk  snel  verder op de pagina 'contact'. ​
> lees hier de brief van Emma Item aan Rene