piet haanebrink
23 jaar
​1920-1944

Haanebrink, Petrus Hendrikus (Rotterdam, 7 september 1920 – 14 augustus 1944, Eindhoven). Zoon van F.C. Haanebrink, inspecteur bij een rederij, en H. Gijselman. Piet was tijdens de oorlog lid van de Raad van Negen: een geheim overlegorgaan dat de 15.000 studenten vertegenwoordigde die een opleiding volgden aan een van de negen Nederlandse universiteiten en hogescholen. Piet stierf net voor de bevrijding aan een hersenvliesontsteking. 

​IN MEMORIAM

Proloog
Vanaf 1942 werd het studentenverzet in Nederland gecoördineerd door de 'Raad van Negen'. De Raad hield zich bezig met het verspreiden van het illegale blad De Geus, het vervaardigen van valse papieren en het zoeken naar mogelijke onderduikadressen. De Tilburgse studenten werden eerst vertegenwoordigd door Tom Verdijk (praeses St. Olof) en Norbert Schmelzer, later door Piet Haanebrink die sinds 1943 lid was van de Raad van Negen.
 
1. Set-up
Piet Haanebrink wil net als zijn vader graag zeeofficier worden. De oorlog maakt het echter onmogelijk om een opleiding te volgen in Den Helder. Piet bedenkt een alternatief plan en kiest voor een studie economie in Tilburg. Hij verhuist van Rotterdam naar Brabant en wordt lid van het Tilburgs Studentencorps St. Olof. Piet weet zich te onderscheiden van medestudenten door zijn “werklust, onbaatzuchtigheid, geestigheid en talloze liefhebberijen.” Hij staat bekend als een sociale jongen: Piet vindt dat iedereen verantwoordelijk is voor een ander en zorgt er op feestjes voor dat er met alle meisjes gedanst wordt.
 
2. Motorisch moment
In de loop van zijn studietijd wordt de sfeer op de Tilburgse hogeschool grimmiger, merkt Piet. Tijdens colleges worden razzia's gehouden. Een groot deel van de studenten volgt, uit angst en protest, geen lessen meer. Het risico bestaat dat zij de illegaliteit in gaan, zo vreest de bezetter. De loyaliteitsverklaring wordt in het leven geroepen om de rust op de hogescholen en universiteiten in Nederland te doen weerkeren. Door te tekenen, verklaren de studenten zich loyaal aan het Duitse rijk. Maar voor Piet is de maat vol. Hij sluit zich aan bij De Raad van Negen die een richtlijn uitvaardigt: studenten in Nederland mogen de verklaring niet tekenen, wie wel tekent is een 'deserteur'.
 
3. Keerpunt
Piet heeft de taak om zoveel mogelijk studenten te overtuigen om niet te tekenen. De druk op de leden van zijn hechte studentencorps is groot. Maar de angst ook: weigeraars worden gearresteerd en op transport gesteld naar Duitsland, waar zij moeten werken in fabrieken. Piet besluit zelf enkele maanden onder te duiken en zo de gedwongen tewerkstelling te ontlopen. Daarna keert hij terug naar “het hol van den leeuw: Tilburg.” Onder de schuilnaam 'Evert' is Piet actief bij de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers. In Noord-Brabant onderhoudt hij de interne contacten met de districtsleiders van deze hulporganisatie. Hij is misschien “wel de meest actieve illegale werker uit de Tilburgse studentenwereld” die zich dag en nacht inzet voor onderduikers.
 
4. Climax
Maar dan belandt Piet, geheel onverwacht, in een ziekenhuis in Eindhoven. Hij komt terecht op een geïsoleerde kamer naast huilende baby's. Piet sterft vlak voor de bevrijding, op 14 augustus 1944, aan hersenvliesontsteking: “En Piet geeft zijn leven – geen vuurpeleton, geen concentratiekamp – alleen de ziektebacil, die zich naar zijn hersenen had gevreten: een lijden – afschuwelijk – van nog geen week, geleden zoals geleefd: nuchter, kalm, vrolijk met een lach, totdat hij het bewustzijn verloor.” Mogelijk had de aanwezigheid van penicilline hem kunnen redden.
 
5. Resolutie
De vader van Piet heeft veel moeite met het feit dat zijn zoon sterft aan iets 'gewoons', gezien zijn belangrijke en dappere rol in het verzet. De herdenking van Piet vindt plaats in Boxtel, nabij een bos. Een grote kring mensen verzamelt zich om afscheid te nemen van 'Evert'. Onderduikers die Piet eerder heeft geholpen, geven, vanwege hun eigen veiligheid, bij de autoriteiten allemaal de naam 'Jan' op. Tijdens de nationale herdenking wordt Piet genoemd, als een van de 'Raad van Negen'. De familie van Piet ontvangt een certificaat van koningin Wilhelmina. Hierop staat geschreven dat het volk niet rust voordat bewezen is dat de offers die in de oorlog zijn gebracht niet voor niets zijn geweest.
 
Epiloog
In 1990 werd er, speciaal voor de tentoonstelling 'Heden geen college' over het Nederlandse studentenverzet, een plaquette gemaakt waarop de namen van alle leden van de Raad van Negen vermeld stonden. Achter de naam van Piet en enkele van zijn mederaadsleden kwam een kruisje te staan.
1. In Memoriam Fratrum
2. Piet en zijn vader, 1941
3. Certificaat St. Olof
4. Foto St. Olof
5A. Studenten duiken onder - voorzijde
5A. Studenten duiken onder - achterzijde
6. Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers, afdeling Eindhoven
7. Overlijdensakte Eindhoven 1944
8A. Bidprentje - voorzijde
8B. Bidprentje - achterzijde
9. Certificaat Wilhelmina
Bronvermelding

​1.  In Memoriam Fratrum. Gedenkboekje Tilburgs Studenten Corps St. Olof, p. 6
2. tm 5. Privé-archief familie Haanebrink-van Bers
6. Regionaal Archief Tilburg, Toegang 332, Inventaris van het archief van J. Knuvelder, (LO/LKP, Brabant -Oost II) te Tilburg, 1942-1945
7. RHC Eindhoven, Archief 10491 Gemeentebestuur Eindhoven 1933-1969, invnr. 7102, aktenr. 762 
8. tm 9. Privé-archief familie Haanebrink-van Bers

Jeroen Aben
22 jaar
​International Business Administration 

Beste PIET 

Wanneer de oorlog mij bereikt, hoop ik dat er verzet is
Wanneer de oorlog mij bereikt, hoop ik in het verzet te zitten
Wanneer de oorlog mij bereikt, hoop ik dat ik het durf

Beste Piet,
De oorlog heeft mij nog niet bereikt. Gelukkig maar. Het is in ieder geval in Nederland redelijk rustig in de 21e eeuw, op het gebied van oorlog.
Maar ach, wat weet ik nou van oorlog af. Wat weet ik nou af van bezetting. Wat weet ik nou af van verzet.
Behalve dan door de verhalen in de leeskamer van mijn grootouders. Verhalen verteld bij een plak roombotercake en citroenlimonade, terwijl de ochtendklok 11 uur sloeg. Verhalen verteld vanuit het perspectief van een overlever van de oorlog. Verhalen verteld vanuit het perspectief van een toen 11-jarige belhamel, die de Duitsers dwarsboomde en dan zijn middelvinger opstak en snel wegrende. Verhalen waar geen angst uit vloeide. Verhalen die inspireerde en aanzette tot moed en lef.
Dat was 11 jaar geleden, toen ik zelf 11 was.

Beste Piet,
Jij studeerde economie in Tilburg toen een loyaliteitsverklaring ervoor moest zorgen dat de rust weer terugkeerde in het bezette Nederland. De student stond wat mij betreft voor een fundamentele keuze: is dit mijn gevecht? Jouw keuze was helder. De maat was vol. Jij ging in verzet.
In een tijd waarin de angst regeerde, waarin zelfbehoud zich meester maakte van de student, besloot jij in verzet te gaan. Dat maakte je leven in Tilburg zo gevaarlijk dat je moest onderduiken. Maar de moffen waren nog niet van je af. Je kwam terug, om op iedere mogelijke wijze de bezetters te dwarsbomen.

Beste Piet,
Ik ben geen verzetsstrijder. Ik ben maar een gewone economie student uit Tilburg.
Is er ruzie op straat? Vecht ik of vlucht ik? Ik vlucht
Wordt mij onrecht aangedaan? Vecht ik of vlucht ik? Ik vlucht
Wordt er iemand onrecht aangedaan? Vecht ik of vlucht ik? Ik vlucht
Het zal mij niets verbazen als de oorlog uitbreekt, ik de eerste ben die zal vluchten. Het zal mij niets verbazen als de loyaliteitsverklaring voor mijn neus ligt, dat ik hem als eerste teken. Het zal mij niets verbazen dat ik niets anders durf te doen.
​
Beste Piet,
Wanneer de oorlog mij bereikt, hoop ik dat er verzet is
Wanneer de oorlog mij bereikt, hoop ik in het verzet te zitten
Wanneer de oorlog mij bereikt, hoop ik dat ik het durf.
 
Jeroen Aben
Wil jij ook een brief schrijven aan Piet?
Ben jij een student of medewerker van Tilburg University, of een leerling van het Odulphuslyceum in Tilburg?  
Mocht je actief willen bijdragen aan het digitaal monument, kijk  snel  verder op de pagina 'contact'. ​
>  lees hier de brief  van Anne de Vries aan Piet
​>  lees hier de brief van Teun Vermeulen aan Piet