guus
born
25 jaar
​1920-1945

Born ,     August Antoon Maria ('s-Gravenhage, 20 augustus 1920 – 12 februari 1946, Krandji). Zoon van J.P.J. Born, directeur van verschillende bedrijven, en A.B.M. Koets. Guus was Engelandvaarder, werd opgeleid tot marinier en uitgezonden naar Java. Hij stierf tijdens een zuiveringsactie op Krandji in Nederlands-Indië.

​IN MEMORIAM

Proloog
Kort na de bevrijding van Japan begon in Nederlands-Indië de zogenaamde Bersiapperiode: een periode met extreem geweld, ook tegen vrouwen en kinderen. De politieke leiders Soekarno en Hatta riepen de onafhankelijkheid uit en een heftige en bloedige oorlog begon, die pas in 1949 eindigde. Toen droeg Nederland de soevereiniteit aan Indonesië over en deed afstand van deze overzeese kolonie. 5000 doden aan Nederlandse zijde – waaronder Guus Born – en een veelvoud daarvan aan Indonesische zijde waren het trieste gevolg van deze oorlog.
 
1. Set-up
Guus Born wordt geboren op 20 augustus 1920 in de Hofstad, Den Haag. Hij komt uit een gezin met zes kinderen. Het gezin verhuist enkele keren: van Den Haag naar Bussum en van daar naar Amersfoort. Guus volgt na de lagere school de R.K. HBS 'In 't Gooi' in Hilversum, tegenwoordig de 'International School Alberdingk Thijm'. Bij een oud-klasgenote staat hij bekend als een aardige, keurige jongen. In 1941 begint Guus zijn studie economie in Tilburg en verhuist dan ook naar deze stad. Guus wordt lid van het Tilburgs Studenten Corps St. Olof en meldt zich aan bij de Vriendenclub S.O.S.
 
2. Motorisch moment
Guus wil zich tijdens de oorlog bij de geallieerde strijdkrachten aansluiten en actief deelnemen aan de strijd tegen de vijand. Hij is een van de ruim 1700 Engelandvaarders die tijdens de Tweede Wereldoorlog uit bezet gebied weten te ontsnappen. Er zijn verschillende routes om in Engeland te komen, zo weet Guus, de ene wat korter en gevaarlijker dan de andere. Hij kan over de Noordzee, door de lucht, via Zweden (blijkbaar de veiligste route, maar zeker niet de snelste) en de zuidelijke route via België, Frankrijk en Spanje. Guus besluit via het neutrale Zwitserland te reizen.
 
3. Keerpunt
In Zwitserland komt Guus terecht in het werkkamp Les Verrières. Daar raakt hij bevriend met Jan Buyser en Richard Barmé. De drie jongens verlaten Zwitserland in oktober 1943. Zij vervolgen hun weg, steken de Pyreneeën over en bereiken Gibraltar. In de lente van 1944 komt het drietal in Engeland aan. Jan zou de oorlog overleven, Richard wordt in de winter van 1945 gearresteerd en een maand later, samen met 262 andere verzetsstrijders, gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte bij Scheveningen.
 
4. Climax
Guus belandt als Engelandvaarder in het Amerikaanse opleidingskamp Camp Lejeune (North Carolina), waar hij wordt opgeleid tot marinier. Het is de bedoeling dat hij wordt ingezet in de strijd in Nederlands-Indië. Guus wordt met zijn Bataljon van de Mariniersbrigade uitgezonden naar Java. De Britten – aangesteld om de orde te bewaren – zijn bang dat de aanwezigheid van Nederlandse troepen in dit gebied olie op het vuur gooit. Op 12 februari 1946 moet Guus met een gedeelte van zijn peloton een 'zuiveringsactie' ondernemen in een kampong bij Batavia. Samen met zijn ordonnans, een militair die hem als officier te velde nabij blijft, loopt hij voor zijn medesoldaten uit als zij onder vuur worden genomen. Een kogel treft zijn tas met munitie en Guus komt hierbij om het leven.
 
5. Resolutie
Op 13 februari 1945 wordt Guus met militaire eer begraven in Tjililitan, een ereveld bij Batavia. Vanwege zijn verzetsactiviteiten heeft Guus, twee jaar voor zijn dood, al het Kruis van Verdienste ontvangen. Twee dagen na zijn overlijden volgt bij Koninklijk Besluit dat Guus met terugwerkende kracht wordt bevorderd tot eerste-luitenant der mariniers.
 
Epiloog
Guus staat vermeld op het monument van de toenmalige R.K. HBS 'In 't Gooi' ter nagedachtenis aan 17 oud-leerlingen en een oud-leraar die zijn omgekomen gedurende de Tweede Wereldoorlog en de politionele acties in Nederlands-Indië. Zijn klasgenote van de HBS blijft met warme gevoelens aan Guus denken. Ze heeft veel bewondering voor de strijd voor de vrijheid die hij gestreden heeft.
1. Bidprentje - achterzijde
1. Bidprentje - voorzijde
2. Guus en zijn vrienden
3. Kruis van verdienste 1944
4. Bevordering tot eerste-luitenant der mariniers
5A. jaarboek HBS 
5B. jaarboek HBS 
6. Monument toenmalig R.K. HBS ‘In ’t Gooi’
Bronvermelding

1. Privé-archief familie Pijnenburg-Peperzak
2.  http://www.4en5mei.nl/4_en_5_mei/nationale_
herdenking/wie_herdenken_we/wie_herdenken_we/militairen_en_koopvaardij/getuigenverhalen/jan_buyser
​3.  https://www.defensie.nl/onderwerpen/
onderscheidingen/inhoud/dapperheidsonderscheidingen/databankdapperheidsonderscheidingen/1944/08/31/born-a-a-m
4. Nederlandsche Staatscourant, 18-4-1946
5. R.K. HBS In 't Gooi, Jaarboek 1945-1946
6.  http://www.4en5mei.nl/herdenken-en-vieren/oorlogsmonumenten/monumenten_zoeken/oorlogsmonument/1368/hilversum%2C-monument-in-de-international-school-%27alberdingk-thijm%27

  

 

AMBER VAN LEEUWEN
22 jaar
​DATA SCIENCE

GUUS 

Ik zit hier aan mijn bureau, kijkend uit mijn raam naar de vogels en blaadjes aan de bomen,
Al denkend aan de drukke periode die gaat komen.
Vele activiteiten staan er weer gepland en in mijn agenda geschreven,
Terwijl ik terugblik naar mijn afgelopen weken, en mezelf afvraag waar de tijd is gebleven.
 
Als student van nu denk ik aan afstuderen, werken en carrière maken,
Zoveel dingen die ik wil doen, het is bijna onmogelijk niet in de stress te geraken.
Hoewel de drukte en de snelheid in mijn leven mij energie geven,
Ontneemt het mij soms ook de kans om in het nu te leven.
 
Het 'nu' wat zo mooi is met zoveel kansen en mogelijkheden,
Terwijl het nog helemaal niet zo heel lang geleden is dat jij hiervoor hebt gestreden.
Hoewel veel mensen anno 2017 naar het perfecte bestaan pogen te streven,
Sta ik stil bij hoe jij het leven en je studietijd anders hebt moeten beleven.
 
In 1941 begon jij jouw studie in Tilburg en kwam jij hier ook wonen in deze stad,
Je studeerde economie, sloot je aan bij studentenvereniging 'Olof', maar je hebt maar kort een studentenleven gehad.
Tijdens de oorlog heb jij je aangesloten bij de geallieerde strijdkrachten om tegen de vijand te strijden,
Maar na vele dappere daden was het einde toch niet te vermijden.
 
Met deze gedenkplek geven wij andere omgekomen studenten en jou een gezicht,
Omdat jullie het beschermen van ons land zagen als jullie plicht.
Guus Born, jij hebt gestreden tegen de vijand, je hebt je leven gegeven,
Dankzij jouw inzet en die van vele anderen kunnen wij nu in vrijheid leven.
Amber van Leeuwen
Wil jij ook een brief schrijven aan Guus?
Ben jij een student of medewerker van Tilburg University, of een leerling van het Odulphuslyceum in Tilburg?  
Mocht je actief willen bijdragen aan het digitaal monument, kijk  snel  verder op de pagina 'contact'. ​
> lees hier de brief van Kirea Iskondos aan Guus