jacques
​​Ruijgers 
29 jaar
​1915-1945

Ruijgers, Jacobus Theodorus Maria Gerardus (Dieren, 27 mei 1915 – 20 februari 1945, Bergen-Belsen). Zoon van J.A.C.M. Ruijgers, boekhouder, en J.J.M. van Zeijl. Ruijgers opereerde tijdens de oorlog in hetzelfde netwerk als zijn oudere broer Geert, die lid was van de Europese Unie. Jacques stierf in concentratiekamp Bergen-Belsen (Duitsland).

​IN MEMORIAM

Proloog
In de zomer van 1940 werd, net na het begin van de Duitse bezetting, een politieke beweging opgericht: de Nederlandse Unie. Deze beweging riep het Nederlandse volk op zich te verenigen op basis van sociale rechtvaardigheid en een harmonische structuur. Men wilde voorkomen dat de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) aan de macht zou komen, maar moest daardoor soms concessies doen aan de bezetter. Dit was na de oorlog dikwijls onderwerp van discussie. Maar liefst 800.000 mensen werden lid, waaronder de broer van Jacques Ruijgers.
 
1. Set-up
“Een harde werker, begaafd met een helder, kritisch verstand; een grote daadvaardige liefde voor de gemeenschap; steeds bereid om anderen te helpen.” Met deze woorden wordt Jacques Ruijgers herdacht in het boekje dat het Tilburgs Studenten Corps St. Olof na de oorlog uitbracht om de omgekomen studenten te herdenken. Dat Jacques een harde werker is, blijkt uit het feit dat hij zich naast zijn studie inzet voor verschillende doelen. Zo is hij voorzitter van de Sociale Studie Club, publiceert hij in Viking en andere studentenbladen, is lid van de sportclub en trouw aanwezig bij plechtigheden en feestelijkheden.
 
2. Motorisch moment
De bereidheid om anderen te helpen maakt van Jacques, in de aanloop naar tentamens, een waardevolle steun voor medestudenten. Menigeen zoekt hem op wanneer er vragen zijn over de studiestof. Jacques staat bekend als een goed luisteraar en met zijn bemoedigende adviezen zorgt hij ervoor dat iedereen met een gerust hart verder kan. Het 'helder en kritisch verstand' komt daarbij natuurlijk goed van pas: Jacques kent geen prettiger bezigheid dan in een puntige discussie gemeenschappelijk naar oplossingen te zoeken. Hierbij demonstreert zich “zijn wijsgerig inzicht, zijn scherpzinnigheid en de nuchtere kijk, welke hij in al zijn idealisme op de vraagstukken had.”
 
3. Keerpunten
Jacques en zijn oudere broer Geert Ruijgers sluiten zich samen aan bij het verzet. Geert wordt lid van de Nederlandsche Unie, schrijft voor De Unie en is – als alle politieke verenigingen buiten de nsb in 1941 verboden worden – vier jaar lang redacteur van het illegale blad Je Maintiendrai. Over de activiteiten van Jacques in de oorlog is tot op heden weinig bekend, waarschijnlijk opereerde hij in hetzelfde netwerk als zijn broer, waaraan ook student en mede-Olof-er Wim van Kempen deelnam.
 
4. Climax
In de zomer van 1944 wordt Jacques gearresteerd en overgebracht naar Arnhem, waar hij drie weken in dezelfde cel verblijft als Wim, zijn studievriend. Drie weken na zijn arrestatie wordt Jacques gedeporteerd naar kamp Vught en twee of drie dagen later naar kamp Sachsenhausen. Op 20 februari 1945 overlijdt Jacques in kamp Bergen-Belsen, dezelfde maand waarin ook Anne Frank en haar zus Margot op deze plek omkomen. Waaraan Jacques precies overlijdt, is niet bekend maar de omstandigheden in het kamp zijn zodanig slecht dat vele gevangenen er sterven door ziekte, ondervoeding en uitputting.
 
5. Resolutie
Slechts twee maanden na de dood van Jacques wordt het kamp door de Britten bevrijd. Op het kampterrein treffen zij massagraven en duizenden onbegraven lichamen aan. De 60.000 overlevenden worden overgebracht naar een kazerne in de buurt. Vanwege de risico's als gevolg van de slechte hygiëne wordt besloten om het kamp met de grond gelijk te maken en af te branden. De familie van Jacques leeft lange tijd in onzekerheid over zijn lot, hetgeen blijkt uit de advertenties die zij in juni en juli 1945 in verschillende kranten plaatsten. Pas eind augustus bereikt hen informatie over het overlijden van Jacques.
 
Epiloog
Zijn broer Geert, die samen met Jacques in het verzet zat, overleefde de oorlog wel. Na de oorlog sloot Geert zich aan bij de PvdA en werd tweede kamerlid. Vanuit die functie zette hij zich in voor de Europese eenwording, vrede en veiligheid, en voor ontwikkelingssamenwerking.  Over zijn broer schreef hij: ”Jacques Ruijgers was uit het goede hout gesneden; ons volk mag trots op hem zijn.”
1. De Nederlandse Unie, een omstreden groep
2. Geboorteakte Rheden
3. In Memoriam Fratrum
4. Inschrijving Bevolkinsgregister  Tilburg
5. Propadeutisch examen
6. Sterbeurkunde 
7. Inlichtingen gevraagd
8. Overlijdensakte
1.  https://www.verzetsmuseum.org/jongeren/nsb/
de_unie
2. In Memoriam Fratrum. Gedenkboekje Tilburgs Studenten Corps St. Olof, p. 5
3. Gelders Archief, BS Rheden, geboorten 1915, akte 186 
4. RAT, Archief 918 BR Tilburg 1921-1939, invnr. 086 blad 630
5. Het Volk. Dagblad voor de arbeiderspartij, 03 juli 1940
6. CBG/ Centrum voor familiegeschiedenis
7.  Brabantsch Nieuwsblad, 19 juli 1945
8. Utrechts Archief, BS Rhenen, overlijdens 1948, akte 73 

esther porcelijn
31 jaar
filosofie

aan jacques

Familiemantel
 
Ik trek mijn heldencape aan pleeg hetgeen van mij verlangd,
verzet bestaat niet slechts uit honderden verhalen van anderen die deze weer aan anderen vertellen maar mensen kijken lang naar de geschiedenis in de hoop
dat ergens een antwoord te vinden is op waarom het ene volk wel en het andere volk niet een jong mens sterft en een oude veel verdriet heeft veroorzaakt of
om te weten waarom de ene broer wel en de andere niet hoe ver na elkaar dat precies was van die ene zus en toen
die andere zus  misschien hadden ze elkaar gezien of zelfs gesproken misschien lagen ze vlak bij elkaar
we willen antwoorden zelfs op hoe we moeten vragen en of je nu gewoon een tosti zou eten zoals wij allemaal
tosti's eten op de randen van de grijze plantenbakken wat je ons zou vertellen tijdens een puntige discussie
ons zou kunnen leren te doen wat jij deed of dat jij het handhaven ziet als iets van iedereen voor iedereen dat jij geloofde dat elk mens dit zou kunnen doen ja echt
heel even en voor eeuwig onderdeel van iets groters, door die gedachte werp ik mijn familiemantel af – ik ben voor niemand bang – en leg hem over het graf.
                                             
                                               van Esther Porcelijn
Wil jij ook een brief schrijven aan Jaques?
Ben jij een student of medewerker van Tilburg University, of een leerling van het Odulphuslyceum in Tilburg?  
Mocht je actief willen bijdragen aan het digitaal monument, kijk  snel  verder op de pagina 'contact'. ​
>  lees hier de brief van Wesley van Schijndel aan Jaques