hans
​schoon 
22 jaar
​1921-1944

Schoon, Johannes Jacobus (Uden, 23 november  1921 – 6 oktober 1944, Elst). Zoon van J.G. Schoon, veearts, en M.A. van Elk. Hans sloot zich bij de bevrijding van Nederland, tijdens Operatie Market Garden, aan bij de Amerikaanse landingstroepen als tolk en gids en stierf op patrouille nadat hij in een Duitse hinderlaag reed.

​IN MEMORIAM

Proloog
In het najaar van 1944 wilden de geallieerden zo snel mogelijk een einde maken aan de oorlog. 'Operatie Market Garden' werd in het leven geroepen. Talrijke geallieerde parachutisten werden diep in vijandelijk gebied gedropt. Ze moesten in één keer alle bruggen over de grote rivieren (Maas, Waal en Rijn) veroveren en verdedigen, totdat zij vanuit het zuiden hulp zouden krijgen van het invasieleger. Hans Schoon sloot zich aan bij de Amerikaanse 82e Luchtlandingsdivisie om de invasie van Nederland te ondersteunen.
 
1. Set-up
Eerst de bevrijding vieren en vervolgens toch sneuvelen in de oorlog. Het klinkt als een onverwachte plottwist in een Hollywood film, maar het is de harde werkelijkheid van Hans, een gedreven verzetsstrijder uit Nijmegen. Hans is geboren in Uden en verhuist op latere leeftijd met zijn familie naar Nijmegen. Zijn vader krijgt in deze stad een baan als directeur van het gemeentelijke slachthuis. Hans speelt hockey bij de lokale club Union, een rooms-katholieke club die is opgericht door het Canisiuscollege. Aan deze school behaalt Hans zijn gymnasiumdiploma.
 
2. Motorisch moment
Het Canisiuscollege brengt een aantal bekende namen voort, waaronder Hans van Mierlo, A.F.Th. van der Heijden en Ruud Lubbers. Met deze laatste heeft Hans nog iets anders gemeen: beiden maken op latere leeftijd onderdeel uit van de academische gemeenschap in Tilburg. Ruud Lubbers als hoogleraar (1995-2001) aan de Universiteit van Tilburg, Hans als student aan de toenmalige Roomsch Katholieke Handelshoogeschool. Als de oorlog uitbreekt staan Hans en zijn medestudenten voor een dilemma: het tekenen van de loyaliteitsverklaring. Hans tekent de verklaring niet en duikt onder in (de omgeving van) Uden. Tijdens deze onderduikperiode ziet Hans kans om toch zijn propedeuse te halen.
 
3. Keerpunt
Op 20 september 1944 wordt Nijmegen, de stad waar Hans een groot deel van zijn jeugd heeft doorgebracht, bevrijd tijdens Operatie Market Garden. Hans meldt zich samen met de twee jaar jongere Bob Tiemstra aan als tolk en gids bij de Amerikaanse 82e luchtlandingsdivisie. Hij doet dit “zonder veel ophef en uit overwegingen van het hart, zowel als van het verstand. Want zelden hebben wij iemand ontmoet, die de moeiten van het onderduiken zo blijmoedig overwon uit de kracht van een warme en bewuste vaderlandsliefde. Het was ook deze deugd, die hem, zonder oefening in de wapens, moedig tot op de gevaarlijkste plaatsen deed gaan, om het helpende werk te verrichten.”
 
4. Climax
Maar Operatie Market Garden mislukt en de bevrijding van Nederland wordt tot stilstand gebracht. Alleen het zuiden van het land is bevrijd. Voor de rest van Nederland zou de hongerwinter volgen. Hans maakt deze periode zelf niet meer mee. Elf dagen na de nederlaag van het geallieerde offensief, rijden Hans en Bob − als onderdeel van een patrouille − in een Duitse hinderlaag bij Elst. Hun auto vliegt na beschietingen in brand, waarbij Hans levend verbrandt en overlijdt. Via de Amerikanen komt het nieuws van Hans' 'vermissing' bij zijn ouders terecht. Het is dan nog niet bekend wat er precies is gebeurd met de jongens. Pas maanden later, nadat Arnhem in april 1945 bevrijd is, wordt het graf van Hans gevonden:'presumed american soldier' staat er op een kruis in de berm.
 
5. Resolutie
In de zomer van 1945 plaatst de vader van Hans een overlijdensbericht in De Gelderlander met de volgende tekst: “Wij verkregen zekerheid dat onze oudste zoon en broer Hans Schoon ec. stud. den 6den oktober in de Betuwe sneuvelde voor de bevrijding van zijn vaderland, in den leeftijd van 22 jaar…” Zijn kameraad Bob heeft de beschieting wel overleefd, maar wordt krijgsgevangen gemaakt door de Duitsers. Na zijn vrijlating trouwt Bob, neemt het bedrijf van zijn vader over, en raakt betrokken bij de oprichting van het bevrijdingsmuseum in Groesbeek. In 1983 wordt Bob benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Hij kan vertellen over zijn ervaringen in de oorlog en over zijn vriend Hans.
 
Epiloog
De naam van Hans staat vermeld op de Erelijst van Gevallenen 1940-1945, de gedenksteen van hockeyclub Union te Nijmegen en op het oorlogsmonument van het Canisiuscollege. Geen tolk die de geschreven woorden – namen en sterfdata – in een andere taal hoeft om te zetten. De monumenten spreken voor zich.
1. Operatie Market Garden
2. In Memoriam Fratrum
3. Fragment Checkpoint
4. Overlijdensadvertentie
5. Erelijst van Gevallenen
Bronvermelding

​1.  https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/
41410/index.html
2. In Memoriam Fratrum. Gedenkboekje Tilburgs Studenten Corps St. Olof, p. 7
3. Checkpoint, 07-2009, pp. 20-22
4. De Gelderlander, 19 juni 1945
5.  ​www.erelijst.nl

MIJNTJE
JANSEN
21 jaar
INTERNATIONAL BUSINESS
​ADMINISTRATION

LIEVE HANS

Wat zou ik doen als?
Wat zou ik doen als ik niet meer in vrijheid keuzes zou kunnen maken? Wat zou ik doen als ik niet meer zou kunnen studeren of niet meer zou kunnen werken? Wat zou ik doen als ik niet meer kan gaan slapen, wetende dat er morgen weer een fijne dag zal komen? Wat zou ik doen als ik niet meer op zondag kan hockeyen en de overwinning kan vieren, zelf geen boodschappen meer kan doen of wijntjes kan drinken met mijn vriendinnen? Wat zou ik doen als ik niet meer zonder angst kan leven? Wat zou ik doen als ik niet meer kan genieten? Wat zou ik doen?
Hoe meer ik nadenk, hoe meer het gevoel van angst, onzekerheid en verdriet naar boven komt. Hoe meer ik nadenk, hoe meer vragen er in mij opkomen...
Was je niet bang? Bang om te sterven, alleen over te blijven, alles te verliezen? Was je niet bang om niet te weten waar je terecht zou komen? Bang voor wat er komen ging en bang voor alles wat zou kunnen gebeuren? Was je niet bang om je familie kwijt te raken en je vrienden nooit meer te zien? Wilden je hart en hoofd hetzelfde? Was je niet onzeker? Twijfelde je niet of je wel de juiste keuze had gemaakt?

Ik zou je willen vertellen dat op dit moment iedereen in vrede kan leven. Maar op dit moment zijn er nog steeds plekken in de wereld waar onrecht bestaat, waar oorlog gevoerd wordt en mensen niet in vrijheid kunnen leven. Waar kinderen en moeders moeten vluchten. Waar jongens en mannen moeten vechten om hun familie te beschermen. Ik wou dat ik je kon vertellen dat dit allemaal verleden tijd was, maar dat kan ik niet...

Wat zou jij doen als je in mijn schoenen zou staan? Wat zou jij doen als je in het nu zou leven? Wat zou jij doen?
Dit is eigenlijk een vraag waar ik het antwoord al op weet.

Wat zou ik graag willen dat ik als ik voor zo’n keuze zou komen te staan, hetzelfde kon doen. Ik zou graag willen dat ik zo dapper zou zijn, de kracht zou hebben om tegen de stroom in te gaan en tegen onrecht te strijden. Wat zou ik graag willen dat iedereen een voorbeeld aan je nam...
​
Ik wil je graag bedanken. Bedankt. Bedankt voor het vechten voor mijn vrijheid. Bedankt voor het niet alleen denken aan jezelf. Bedankt voor het geven van alles, alles voor anderen, zelfs je eigen leven. Bedankt voor je hoop. Hoop dat ook anderen, samen met jou, zouden strijden tegen onrecht. Bedankt dat ik van mijn leven kan genieten. Bedankt.
 
Mijntje Jansen
Wil jij ook een brief schrijven aan Hans?
Ben jij een student of medewerker van Tilburg University, of een leerling van het Odulphuslyceum in Tilburg?  
Mocht je actief willen bijdragen aan het digitaal monument, kijk  snel  verder op de pagina 'contact'. ​
>  lees hier de brief van Lotte Beerens aan Hans
​> lees hier de brief van Mark Vittulo aan Hans